SPORCUNUN DOĞRU BİLDİĞİ YANLIŞLAR
Spor hekimi Dr. Aylin Çeçen Aksu, egzersiz-beslenme ilişkisinde, bugün de bazı doğru bilinen yanlışların bulunduğunu anlattı. Aksu`nun dikkat çektiği yanlış yargılar ve doğru açılımları şöyle:
1- Sporcunun temel besini proteindir.
Yanlış: Proteinler egzersiz sırasında (diğer depolar tükenmedikçe) enerji üretiminde kullanılmaz. Egzersizde enerji kaynakları, egzersiz ılımlıysa yağlar, şiddetliyse karbonhidratlardır.
2- Güç, hız ve dayanıklılığı artıran özel besinler vardır.
Yanlış: Bu performans öğeleri özel besinlerle iyileştirilemez, öncelikle genetik yapı tarafından belirlenir, amaca uygun yapılan kaliteli antrenman ile geliştirilir.
3- Egzersiz sırasında su içilmesi performansı bozar.
Yanlış: Egzersiz sırasında saatte 600-800 mililitre sıvı alınması performansı artırır, bazı sakatlıkları önler. Oyun kuralları izin veriyorsa müsabaka sırasında da sıvı alınmalıdır.
4- Egzersizden sonra susuzluk hissi geçene kadar su içilmelidir.
Eksik: “Susuzluğum geçti” dendiği anda hala vücut ağırlığının yüzde yarımı kadar kayıp vardır. Yani 70 kiloluk bir kişi 350 mililitre daha sıvı almalıdır.
5- Egzersizden önce şekerli yiyecek-içecekler almak performansı artırır.
Yanlış: Egzersize 45 dakika öncesinden itibaren yüksek şeker içeren yiyecek-içecekler alınması, kan şekerindeki ani yükselmeye yanıt olarak fazla ensülin hormonu salınmasına, böylece kan şekerinde düşme ve halsizliğe neden olur. Alınacak içeceğin şeker oranı yüzde 8-10’u geçmemelidir.
6- Çok süt içmek boyu uzatır.
Yanlış: Boy uzamasında en önemli etken genetik mirastır. Büyüme-gelişme için dengeli beslenme içinde vücut ağırlığının kilogramı başına günde 1-1.5 gram protein gereklidir. Bu miktar hayvansal ve bitkisel proteinlerden karşılanmalıdır. Süt de değerli bir hayvansal proteindir ve kemik gelişiminde de önemli bir kalsiyum kaynağıdır.
7- Sporcu içeceği ile enerji içeceği aynı şeydir ve performans artırıcıdır.
Yanlış : Sporcu içeceği ile enerji içeceği aynı şey değildir. Sporcu içeceği, egzersiz sırasında yitirilen oranda mineral, su ve az miktarda şeker içerir. Yorgunluğu geciktirir. Enerji içeceği yüksek miktarda uyarıcılar (kafein ve guarana gibi) ve şeker içerir. Uyanıklığı artırır ve acil durum yedeklerini kullandırarak hatalı bir enerji çıkışı duyumu yaratır. Egzersiz öncesi ve sırasında kullanılmamalıdır.
8- Sporcu öğün aralarında atıştırma yapmamalıdır.
Yanlış: Sporcu ana öğünler arasında günde 2-3 kez ara atıştırma yapmalıdır. Bunlar abur cubur değil, besin değeri yüksek ara öğünler olmalıdır. Sporcu 2-2.5 saatten uzun süre aç kalmamalıdır.
9- Kafeinli içecekler idrar söktürücüdür, sıvı kaybına neden olarak performansı bozar.
Yanlış: Bu etki eskiden düşünüldüğü kadar fazla değildir. Özellikle uzun süreli egzersizden önce içilecek 1 fincan koyu hazır kahve dayanıklılığı olumlu yönde etkiler. Son zamanlarda, sporcu içeceklerine eklenen düşük miktarda kafeinin egzersiz sırasında alınmasının da yararlı olduğu ortaya konmuştur. Kafeinin fazlası dopingdir.
